Osmanlıda Vergi Sistemi

Tarihî bir vakıa olan vergi, amme hizmetlerinin muntazam bir şekilde devamını sağlamak için başvurulmuş bir çaredir. Bu yüzden vergi, devletlerin ekonomik ve sosyal hayatında önemli bir yere sâhiptir. Araştırmamızda, Osmanlı vergi sisteminde farklı isim ve şekillerde alınan vergiler olmakla birlikte, bu vergilerin dayandığı hukukî kaynaklara da yer verildi. Böylece hem “Tekâlif-i Şer’iyye” denilen vergiler hem de “Tekâlif-i Örfiyye” diye isimlendirilen vergiler ele alınıp incelendi. Bundan başka vergi muafiyeti bölümü ile farklı sebeplere dayalı olarak, kendilerinden ya çok az veya hiç vergi alınmayan kimselere de işaret edildi. Böylece o asırların dünyasında toplumun ekonomisine ve bu ekonominin dışarıya yansımalarına ışık tutulmuş oldu. Emsallerine nazaran uzunca bir hükümranlık dönemi geçirmiş bulunan Osmanlı Devleti’nde, vergilerin tamamı birden ve topyekün olarak tarh edilmemişti. Zaman, ihtiyaç ve şartlar, vergilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayan etkenler olmuştu. Bu bakımdan bazı yerlerde hiç alınmayan veya bilinmeyen vergilerin diğer bazı bölgelerde alındığı görülebilir. Böyle bir uygulama, toplumun ekonomik ve sosyal durumu ile alâkalı olduğu gibi, adalet duygusu ile de ilgilidir. Temel kaynaklara dayalı olarak ortaya çıkan bu araştırmada, İslâm hukuk kaynaklarına yer verilen girişten sonra birinci bölümde İslâm Vergi Hukuku’nun ana hatları üzerinde duruldu. Dönemin dili ile “Şer’i Vergiler” diye isimlendirilen vergiler ikinci bölümü, “Örfî Vergiler” de üçüncü bölümü oluşturdu. Vergilerden affedilme konusu da dördüncü bölümü meydana getirdi.

ISBN

978-625-7444-08-8

Sayfa Sayısı

170

Yayınlanma Tarihi

2019